نانوپزشكي
به جز پيشرفت‌هايي كه در علم پزشكي مدرن، در قرن اخير صورت گرفت، پزشكي جديدتري ظهور كرده است كه بيش از اينكه يك علم باشد، يك هنر وابسته به ابزار است. در پنجاه سال اخير، دانش پزشكي بررسي بيماري‌ها را در ابعاد مولكولي به پيش برده است. از ديدگاه مولكولي، پزشكي مدرن هنوز در ابتداي راه خود قرار دارد. مثلاً امروزه از داروهايي استفاده مي‌كنيم كه شامل ساختار محدودي از مولكول‌ها هستند. اين ملكولها براي درمان يك بيماري خاص به كار مي‌روند. به كمك نانوپزشكي، محصولات دارويي مي‌توانند مثل ماشين‌هاي هوشمند برنامه‌ريزي شوند. آنها به حسگرهايي مجهزند كه مي‌توانند قدرت تصميم‌گيري و تأثيرپذيري از محيط را براي ماشين فراهم كنند. اين ماشين‌ها مي‌توانند جلو عوارض جانبي و واكنش‌هاي حساسيت‌زا را بگيرند. داروهاي جديد خود را با بدن سازگار مي‌كنند و تنها با رسيدن به مقصد نهايي عمل اختصاصي خود را (كه در واقع همان درمان است) انجام مي‌دهند. آنها مي‌توانند قبل از فعال شدن دارو از آزاد شدن مقدار بيشتر از حد آن جلوگيري كنند و مانع بروز مسموميت شوند.
نانوروبات ها
نانوپزشكي چيست؟
درمان و پيشگيري بيماري‌ها از قابليت‌هاي خوب فناوري نانو به شمار مي‌رود. اين فناوري با استفاده از نانوابزارها و نانوساختارهاي مهندسي‌شده، اعمالِ ساخت، كنترل، ديدن و ترميم سيستم زيستي انسان در مقياس مولكولي را انجام مي‌دهد. ابزارهاي بسيار ابتدايي نانوپزشكي مي‌توانند براي شناسايي بيماري و توزيع دارو، و همچنين توزيع هورمون در بيماري‌هاي مزمن و نقص‌هاي سيستم بدن به كار روند. ابزارهاي بسيار پيشرفته‌تر، از قبيل نانوروبات‌ها هستند كه به عنوان جراحان كوچك داخل بدن عمل مي‌كنند. (نانوروبات‌ها، روبات‌هايي هستند كه اندازه‌ي آنها در حد نانومتر باشد).
چنين ماشين‌هايي مي‌توانند با ورود به داخل سلول‌ها ساختار آسيب‌ديدة آنها را تغيير دهند و درصدد تعمير آنها برآيند. آنها قادرند خود را تكثير كنند يا نواقص ژنتيكي را با جابه‌جا كردن يا دستكاري مولكول‌هاي DNA (ماده‌ي اصلي سازندة موجودات زنده و وارث ژنتيكي موجود زنده شناخته مي‌شود) برطرف سازند.
توانمندي هاي نانوپزشكي
دانشمندان معتقدند با پيشرفت‌هايي كه در مهندسي ژنتيك، فناوري نانو و پزشكي ايجاد شده و درك عميقي كه از اعمال سلولي حاصل گرديده است، مي‌توان ماشين‌هاي ميكروسكوپي نيرومند و متخصص را براي مبارزه با بيماري‌ها طراحي كرد و توسط آنها در ابعاد سلولي به تعميرات فيزيولوژيكي پرداخت.
در تشخيص بيماري‌ها نمي‌توان به نتايج آزمون‌هاي آزمايشگاهي و تاريخچه‌ي بيماري متكي بود. اما با جا دادن نقشه‌ي ژنتيكي انواع عوامل بيماريزا در بانك اطلاعاتي نانوروبات، مي‌توان حملات باكتريايي را نابود كرد. بدين ترتيب، با انجام عمليات ترميميِ قابل برنامه‌ريزي براي اصلاح بيماري‌هاي سلولي ناشي از افزايش سن، جلوگيري از پيري و درمان آن به يك واقعيت علمي تبديل مي‌شود.
محققان قادرند با حركت دادن مولكول‌ها، موتورهايي در ابعاد نانو بسازند.
مثال‌هايي از كاربرد نانوفناوري در پزشكي:
1. هدف‌گيري و ارسال دارو به نقاط غير قابل دسترس بدن با تجهيزات نانومتري
2. توليد بافت‌هاي مصنوعي سازگار با بدن
3. توليد سيستم‌هاي هوشمند براي شناسايي بيماري‌هاي در حال ايجاد در بدن
4. درمان برخي از بيماري‌هاي صعب‌العلاج مانند سرطان، ايدز و هپاتيت
5. مراقبت بهداشتي بهتر با استفاده از تجهيزات نانومتري در داخل بدن
آينده‌انديشي در مورد نانوپزشكي
مطمئناً رشته‌ي نانوپزشكي براي توسعه به چندين دهه زمان نياز دارد. شايد پيش از اينكه ما به تخيلمان اجازه دهيم تا آزادانه در مورد قول‌هاي داده‌شده توسط نانوپزشكي خيالپردازي كند، بهتر است توانايي‌هايي را در نظر بگيريم كه حقيقتاً قابل اجرا هستند. وقتي به نحوة حل مسائل مختلف توجه كنيم، متوجه مي‌شويم بسياري از مسائلي كه امروزه دشوار به نظر مي‌آيند راحت خواهند شد. چه بسا مسائلي كه ساده‌تر جلوه مي‌كنند، اما سخت‌تر از حد انتظار ظهور مي‌يابند. زماني فلج، واگيردار و علاج‌ناپذير بود و امروزه به‌سادگي قابل پيشگيري است. سيفليس زماني انسان را تا حدّ ديوانگي و مرگ پيش مي‌برد و اكنون با يك تزريق، خوب مي‌شود و به نظر مي‌رسد در آينده، قصة نانوفناوري در پزشكي، به قصة توسعة كنترل جراحي در ابعاد مولكولي تبديل شود.
منبع:تبیان
وبسایت مهندسی پزشکی مهندسی زندگی
